Bilim insanları, insan hafızasının sınırlı kapasitesine vurgu yapmaktadır. Northeastern Üniversitesi’nden psikoloji profesörü Susanne Jaeggi, hafızanın tek bir bileşen olmadığını ve farklı bilişsel süreçlerle ilişkili olduğunu belirtti. Nörobilim profesörü Earl K. Miller, beyin işleyen belleğin sınırlı kapasitesine dikkat çekerek, aynı anda yalnızca dört ila yedi parçalık bilgiyi tutabileceğini açıkladı. Miller, dikkat dağınıklığının önceki düşüncelerin kaybolmasına neden olabileceğini belirtti.
Bir odadan neden girdiğimizi unutma veya konuşurken bir anda ne söyleyeceğimizi hatırlayamama durumları herkesin başına gelmiştir. Beynin normalde birçok girdi, düşünce ve eylemi dengelemesine rağmen zaman zaman kısa devre yapabilir.
Az önce düşündüğümüz şeyi unuttuğumuzda neler olabilir? Bunun nedenlerini anlamak için hafızanın nasıl çalıştığını kavramak ve bazı hafıza efsanelerini deşmek önemlidir. Psikoloji profesörü Susanne Jaeggi, “Hafıza tek bir olgu değil. Hafızanın çeşitli bileşenleri ve farklı bilişsel süreçlerle ilişkili olduğunu” söyledi.
Bu nedenle, uzun vadeli ve işleyen hafıza gibi farklı hafıza kavramlarını bilmek önemlidir. Uzun vadeli hafıza, bir ömre kadar bilgi, deneyim ve beceriler depolayan geniş bir kategori olarak tanımlanabilir.
İŞLEYEN BELLEĞİN SINIRLILIKSI
Öte yandan, işleyen bellekteki düşünceler sadece saniyeler veya dakikalar boyunca zihinden geçebilir. MIT’den nörobilim profesörü Earl K. Miller, “Kısa süreli bellek yanılsamaları insanların olaylardan sadece saniyeler sonra hatırladıklarını çarpıtabilir. Her yeni bilgi, iç diyalog ve duyusal girdi çalışma belleğinden geçer ve çalışma belleğinin kapasitesi sınırlıdır” diye belirtti. Miller, beynin bu parçaların hepsinin farkında olmak yerine bir fikirden öbürüne atladığını ve bu durumun düşüncelerin karışıklık içinde kaybolma ihtimalini artırdığını açıkladı.
Bir işaret olarak, beynin ayrıntılara yer açmak için çalışma belleğindeki önemsiz bilgileri silmektedir.
Dolayısıyla, bu kısa süreli anılar uzun süreli anılarına (konsolidasyon adı verilen bir süreç) aktarılmadıkça, bilinçli düşünceden birkaç saniye içinde kaybolurlar. Miller, beynin çoklu görev yapma yeteneği olmadığından, çalışma belleğinin farklı düşünceleri kaybetmek zorunda kaldığını ifade etti.
Bu da beyin üzerinde bilinçli bir çabanın ve dikkat harcamanın gerekliliğini, karmaşık öğrenme, karar verme ve muhakeme ile ilgili prefrontal korteks tarafından kontrol edilen bir bölge olduğunu belirtti.
Dikkat tek bir düşünceye odaklandığında ya da farklı bir yöne taşındığında, beyin önceki düşüncelerin izini kaybetmektedir. Jaeggi, kaybolan bir düşünceyi geri getirmek için yeniden bağlam oluşturmanın yardımcı olabileceğini önererek, “Bağlamı yeniden yaratmak önemlidir” dedi. Bu, önceki odaya dönme veya düşünceleri hatırlamak anlamına gelebilir.
Bu bağlam ipuçları, beynin düşünceyi tamamen kaybolmadan geri getirebilmesi için gerekli destek sağlayabilir.
YAŞ FAKTÖRÜ
Miller, çalışma belleğinin 20’li yaşlarında zirveye ulaştığını ve orta yaşlarda azalmaya başladığını ifade etti.